زندگی نامه حضرت آیت الله میرزا ابوالقاسم (حجه الاسلام ممقانی)

مرحوم میرزا ابوالقاسم «حجه الاسلام» اعلی الله مقامه
پس از وفات مرحوم میرزا اسماعیل حجه الاسلام ، مرحوم میرزا ابوالقاسم حجه الاسلام ، فرزند میرزا محمد حسین آقا حجه الاسلام که در نجف اشرف مشغول تحصیل بودند به طرف شهر تبریز توجه فرمودند و در میان شور و اشتیاق احباء و دوستان وارد شهر تبریزگردیدند و مانند پدران بزرگوار خود زمامداری مسجد مبارک حجه الاسلام را به عهده گرفتند و مدتی آن محراب را اداره فرمودند در زهد و تقوی و روحانیت مانند آبا و اجدادشان مشهور بودند ولی به انزوا و کناره گیری از هیاهوی اجتماع بیشتر علاقه داشتند.
این مرحوم که آخرین فرد روحانی از خانواده ی معظم حجه الاسلام بود در تاریخ 1362 قمری در شهر تبریز وفات یافت، خانواده ی حجه الاسلام تقریباً مدت یکصد و پنجاه سال در راه نشر حقایق اسلام و فضائل و مناقب آل بیت اطهار علیهم السلام و ترویج مذهب مقدس جعفری و طریقه ی اثنا عشری مشغول جهاد بودند و با این که در این مدت طولانی مرجع و پیشوای عده ی زیادی از اعیان و تجار و ثروتمندان آذربایجان به شمار می رفتند و عایدی سرشاری داشتند و حقوق شرعیه و هدایای فراوانی به دست ایشان می رسید باز هم در اثر ورع و زهد و تقوی بعد از وفات ایشان خانه و کتابخانه شان در برابر قرض ها و دیون ایشان به معرض بیع گذارده شد در صورتی که امثال این خانواده ها مخصوصاً در آذربایجان با عمری کوتاه و در مدت کمی دارای ثروت هنگفت، و دهات آباد و خانه های وسیع گشته اند اما تفاوت در این جاست که از آنها نه اسمی و نه رسمی، هیچ چیز باقی نمانده است ولی نام نیک و آثار پایدار این خانواده ی معظم همیشه زنده و جاوید است.
این تاریخچه ی مختصر محض آشنا ساختن برخی از دور افتادگان از زندگی پرافتخار خاندان حجه الاسلام نگاشته شد و الا تفصیل تاریخ زندگی و سوانح بسیاری که در راه حق و حقیقت و نشر فضائل و مناقب اهل بیت عصمت علیهم السلام با آن روبرو شده اند و شرح تألیفات و مجاهدات و اعمال برجسته ی ایشان را هرگاه بخواهم به رشته ی تحریر بیاورم خود کتاب مفصل و بزرگی می شود که این مختصر گنجایش آن را ندارد.